8:00 صبح - 8:00 شب
شنبه تا پنجشنبه
سنگنوردی و تجهیزات خاصش!
سنگنوردی رشته ورزشی است که روز به روز بر تعداد مخاطبانش افزوده می‌شود. این ورزش هیجان انگیز و مفرح، خطرات زیادی نیز به همراه دارد، و نیازمند داشتن توان جسمی و روحی بالایی است. زیرا باید بتوانید متمرکز بمانید، در لحظه تصمیم درست بگیرید که کجا دست و پا را قرار دهید و جسمتان در عین حال استقامت لازم برای انجام فعالیت را داشته باشد.
علاوه بر اینها باید از ابزار و تجهیزات مناسب استفاده کنید، با بکار بردن ابزار حمایتی و تجهیزات دیگر، می‌توانید تا حد زیادی از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید و در نهایت سنگنوردی لذت بخشی داشته باشید. اجازه بدهید در همین ابتدای امر، به شما بگویم که سنگنوردی بدون دیدن دوره‌های آموزشی از مربی‌های معتبر، مساوی است با خودکشی! پس حتما مبحث آموزش و تمرین در این رشته را جدی بگیرید.
ما در مجله سیاه کمان تصمیم گرفتیم ابزارها و تجهیزات سنگنوردی را به شما معرفی کنیم تا اطلاعات کافی برای شروع سنگنوردی را بدست آورید.
معرفی انواع تجهیزات سنگنوردی
هارنس
هارنس یکی از تجهیزات مورد استفاده در کوهنوردی و صخره‌نوردی می‌باشد که از فرد در هنگام صعود محافظت می‌کند. هارنس‌ها انواع مختلفی دارند که در صعودهای متفاوت به کار می‌روند. اما چیزی که واضح است، استفاده در هر نوع سنگنوردی می‌باشد. فرقی نمی‌کند صعود از آبشار یخی دارید، یا یک کوهنوردی فنی و اسپرت، برای حفظ ایمنی، شما موظف به استفاده از هارنس هستید. اما اینکه چه هارنسی برای برنامه شما مناسب است، نیاز به بررسی دارد.
هارنس فول بادی، این روزها خیلی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اما در گذشته کاربرد زیادی در کوهنوردی‌های فنی داشته است. این نوع هارنس دو حلقه بر روی ران دارد که به کمربند وصل شده و ادامه پیدا می‌کند تا تسمه‌های سینه به آن متصل شوند، به این صورت کل بدن را پوشش می‌دهد. از انجایی که استفاده از هارنس کل بدن، در زمان فرود، باعث معلق شدن فرد می‌شد، این روزها به جز موارد خاص، خیلی در سنگنوردی‌های روزمره به کار نمی‌رود.
متداول‌ترین نوع هارنس که هم در سنگنوردی و هم صعودهای فنی کوهنوردی، کاربرد دارد، هارنس کمربندی است. این مدل‌ها بر در بر گرفتن ران‌ها و اتصال آن به کمربند، به خوبی تعادل و آزادی عمل را به فرد استفاده کننده می‌دهند. اگر برای سنگنوردی استفاده شوند؛ حتما گیره‌های متعددی جهت آویزان کردن طناب و دیگر ابزار حمایتی دارند و در قسمت کمربند، پدهای تنفسی تعبیه می‌شود تا باعث ایجاد احساس راحتی در فرد گردد.
کفش و کتانی سنگنوردی
برای پوشش پا در سنگنوردی، دو انتخاب دارید. یا کتانی سنگنوردی انتخاب کنید و یا کفش مخصوص. هرکدام ویژگی مختص به خود را دارند.
کتانی سنگنوردی دارای انعطاف بالا است و کفی صاف و بدون عاج دارد. این کتانی قابلیت چسبندگی بالا به سطوح را نیز دارا می‌باشد. توصیه می‌کنند برای صعودهای رقابتی و داخل سالنی، کتانی را انتخاب کنید که کاملا سایز پا باشد. به طوری که به پا بچسبد و هیچ لغزشی پیدا نکند.
اما کفش سنگنوردی، طراحی مختص به صعود دیواره‌های بلند دارد. معمولا قوزک پا را می‌پوشاند و کف آن انعطاف کمی دارد. کفش سنگنوردی به نسبت کتانی در سرما، محافظ بهتری محسوب می‌شود.
کیسه پودر
استفاده از پودر در صخره‌نوردی، باعث می‌شود تا دست‌ها همیشه خشک باشند و در گرفتن ابزار و طناب به مشکلی برنخوردند و چیزی از دستشان لیز نخورد. به همین دلیل لازم است تا کیسه پودر همیشه در دسترشان باشد. از این رو، کیسه پودرها به هارنس متصل می‌گردند.
طناب
مهمترین نکته در انتخاب و خرید طناب، این است که تاییدیه جهانی کوهنوردی (UIAA) و استاندارد اتحادیه اروپا (CE) را داشته باشد. این آسان‌ترین و اولی‌ترین معیار انتخاب طناب می‌باشد. اما طناب واقعا دنیای وسیعی دارد، از نوع بافت تا قطر و جنس آن، مورد توجه است. به طور خلاصه سعی می‌کنیم انواع طناب را به شما معرفی کنیم.
ساختمان طناب به دو بخش تقسیم می‌شود:
01
هسته
مسئول کشش پذیری طناب و بخش اصلی را تشکیل می‌دهد.
02
پوسته یا روکش
وظیفه محافظت از هسته را به عهده دارد تا دچار آسیب و پارگی نشود.
خاصیت کششی طناب
طناب‌های پویا؛ در سنگنوردی استفاده می‌شوند و زمانی که وزنی به آنها وارد شود، از خود حالت کششی نشان می‌دهند. اما طناب‌های ایستا، اصلا خاصیت کشسانی ندارند.
قطر طناب
طناب‌ها در قطرهای مختلفی وجود دارند که هرکدام نیز کاربرد خاص خودشان را دارند. برای مثال طناب‌های با قطر 3 میلی‌متر، برای بند کفش و بند حمایت ابزار، به کار می‌روند. طناب‌های 7 میلی‌متری، به عنوان طناب انفرادی و کارگاه استفاده می‌شوند. طناب‌های 9 و 11 میلی‌متری در صعود و فرود به صورت دو رشته و تک رشته به کار می‌روند. اینکه شما به چه طنابی نیاز دارید؛ بسته به نوع برنامه و صعود شما دارد.
کاربرد هر طناب را می‌توانید در دفترچه راهنمای آن مطالعه کنید. به طور خلاصه به 3 صورت استفاده می‌گردند:
- تک طناب (Single Rope)
- طناب دوقلو (twin Rope)
- نیم طناب یا طناب دوبله (Half Rope or Double Rope)
طول عمر طناب
طول عمر طناب نسبی است؛ یعنی به میزان استفاده از آن در شرایط آب‌وهوایی متفاوت بستگی دارد. رطوبت و تابش آفتاب باعث ازبین رفتن عمر طناب به مرور زمان خواهد شد. اما به طور کلی معتقدند هر طناب حداکثر 15 سال عمر می‌کند. این در حالی است که 10 سال از آن به ندرت استفاده شود و 5 سال نیز در انبار نگهداری شود. اما اگر استفاده شدید هر روزه دارید، 3 تا 6 ماه بیشتر نمی‌توانید از طناب استفاده کنید. در موارد استفاده آخر هفته‌ای، این مدت زمان به 2 تا 3 سال افزایش می‌یابد.
کلاه ایمنی سنگنوردی
کاربرد کلاه ایمنی (Helmet) برای همه واضح است. اما در رشته سنگنوردی پوشیدن کلاه ایمنی، مانع از برخورد سنگ ریزه با سر می‌گردد. از طرفی این کلاه‌ها چون به طور تخصصی برای کوهنوردی‌های فنی و سنگنوردی طراحی شده‌اند؛ جنس و شکل ایرودینامیکی دارند که باعث کاهش نیرو ضربه وارد شده به سر می‌شوند. علاوه بر این، کلاه ایمنی سنگنوردی، معمولای دارای نقاط تنظیمی است به جهت نصب چراغ پیشانی و ثابت ماندن بر روی سر، بدون لغزش.
کارابین
کارابین ابزار فلزی است که برای اتصال ابزار سنگنوردی استفاده می‌شود. کارابین‌ها در 4 شکل گلابی، D ، HMS و بیضی وجود دارند. که دهانه آنها با توجه به نوع کاربردشان تخت یا خمیده می‌باشد. خوب است بدانید مقاومت کارابین‌ها در حالت‌های مختلف متفاوت می‌باشد. نوع قفل کارابین (ساده یا پیچ‌دار)، طول و عرض و دهانه از جمله عوامل تاثیر گذار بر روی مقاومت کارابین است. راه ساده برای تشخیص مقاومت هر کارابین، بررسی بدنه‌ی آن است که میزان توان بر روی آن حک شده می‌باشد.
تسمه
تسمه از طناب، مقاومت بیشتری دارد به همین دلیل در کارگاه‌ها و حمایت‌های میانی، برای حفظ ایمنی، از تسمه استفاده می‌کنند. زیرا تسمه به دلیل سطح تماسی که با بقیه ابزارها دارد، فشار کمتری در محل تماس ایجاد می‌کند.
اسلینگ
اسلینگ تسمه‌ی دو لا است که دو سر آن به توسط گره یا دوخت به هم متصل شده باشد. اسلینگها نه تنها مانع از شکست طناب می‌شوند؛ بلکه باعث سهولت حرکت آن نیز می‌گردند. از طرف دیگر، نیروهایی که در اثر فشار و ضربه به طناب وارد می‌شود، توسط اسلینگ برای انتقال به نفر بعدی، جلوگیری می‌شود. به این طریق ایمنی و سهولت استفاده از ابزار در سنگنوردی افزایش می‌یابد.
کوییک درا
حالا که با تسمه و اسلینگ آشنا شدید، خوب است بدانید، اگر در دو سر اسلینگ، کارابین متصل کنید، حالا دارای ابزاری جدید به اسم کوییک درا هستید. به همین دلیل گاهی اوقات به نام «کارابین اسلینگ» نیز شناخته می‌شود. کاربرد این ابزار در صعود برای اتصال طناب می‌باشد. به این صورت که طناب در کارابین خم جا می‌گیرد و کارابین صاف به حمایت میانی وصل می‌گردد.
هشت فرود
هشت فرود همانطور که از نامش پیداست، ابزاری است به شکل هشت انگلیسی که در فرودها کاربرد دارد. این ابزار، به دلیل اینکه شکست کمی روی طناب ایجاد می‌کند، در عوض اصطکاک کمی تولید می‌کند و دهانه بزرگ نیز دارد، به همین دلایل توصیه می‌شود در موقعیت‌های حمایتی از آن استفاده نکنید.
طنابچه پروسیک
اگر دو طناب کوچک یا همان طنابچه را؛ گره پروسینک بزنید، یک ابزاری ساختید که به کمک آن می‌توانید به راحتی از طناب بالا و پایین بروید که به نام طنابچه پروسینک معروف است.
یومار
یومار در سنگنوردی، کار همان طنابچه پروسینک را دارد اما با این تفاوت که قوی‌تر، ایمن‌تر و سریعتر هستند.
کرول
شاید برایتان جالب باشد که چقدر این ابزارها به هم شبیه هستند و ربط زیادی به هم دارند. این ابزار از نظر عملکرد، مانند یومار است. اما در عین حال تفاوت‌هایی دارد که در نهایت باعث ایجاد راحتی بیشتر می‌شود. برای مثال، کرول اگر بر روی سینه قرار گیرد، بسیار راحت‌تر از یومار است. یادتان باشد، کرول جز ابزار بالا رونده در سنگنوردی و صخره‌نوردی به حساب می‌آید.
گری گری (Grigri)
گری گری در سنگنوردی و صخره نوردی، برای صعود استفاده می‌شود. در حمایت‌هایی که با طناب است با استفاده از گری گری، انگار فرد کمربند ایمنی بسته است! به این صورت که در موقع سقوط ناگهانی سقوط کننده، درجا قفل می‌شود. این ابزار فقط با تک طناب کاربرد دارد.
شانت
وسیله‌ای سبک و مقاوم از آلیاژ تیتان که در فرود استفاده می‌شود. اما باید بدانید شانت ابزار خود حمایتی است که با ضامن به هارنس وصل می‌گردد.
قره قره
کاربرد قره قره همه جا مشخص است. در سنگنوردی نیز برای حرکت بهتر طناب، یا بالا کشیدن ابزارهای دیگر استفاده می‌شود.
ری ورسو
جهت استفاده از فرود و حمایت ری ورسو استفاده می‌شود. اما نکته جالب در این ابزار، امکان استفاده با تک طناب، طناب دوقلو و نیم طناب می‌باشد.
فی‌فی هوک (Fifi hook)
فی فی هوک در اصل به ابزار حمایت میانی متصل می‌شود؛ و برای اینکه همیشه در زمان حمایت در دسترس باشد؛ معمولا آن را به هارنس متصل می‌کنند.
خود حمایت (Connect Adjius)
این ابزار نیز برای استفاده در مواقع خود حمایتی کاربرد دارد. خود حمایت باید یک بازوی کوتاه و یک بازوی بلند داشته باشد و حتما دقت کنید که طنابی که در خود حمایت استفاده می‌کنید؛ حتما باید از نوع تک طناب و نو باشد تا از ایمن بودن آن اطمینان حاصل کنید. حدود 3 متر طناب برای استفاده از خود حمایت، کفایت می‌کند.
رول بولت
رول بولت ابزار کوبشی است که زمانی که شکافی در سنگ وجود نداشته باشد، از آن استفاده می‌شود. رول‌ها در سوراخی که با مته در سنگ ایجاد می‌شود، کوبیده می‌شوند و مقاومت بسیار بالایی دارند. یادتان باشد در میان شکاف‌ها از این ابزار استفاده نکنید.
میخ
میخ در سنگنوردی نیز باید با چکش در شکاف‌ها کوبیده شود. اما باید شکاف را طوری انتخاب کنید تا از بیرون بزرگ و عریض باشد و از داخل تنگ و باریک؛ تا دو سوم میخ را با دست بتوان در شکاف فرو کرد و بعد با استفاده از چکش مخصوص آن را فیکس کرد.
در نظر داشته باشید که اگر میخ تا انتها فرو نرفت، باید از تسمه به دور آن استفاده کنید تا از اهرم شدنش جلوگیری شود. یادتان باشد قبل از بیرون کشیدن میخ، آن را به طنابچه یا تسمه‌ای ببندید تا مانع از پرت شدن میخ گردد. اگر هم نمی‌دانید چگونه میخ را بیرون آورید، با چکش از هر چهار طرف به آن ضربه بزنید تا کم کم شل شود و بیرون آید.
برای سنگهای آهکی از میخ‌های سفید رنگ استفاده کنید که از فولاد نرم ساخته شده‌اند. میخ‌های مشکی اما از فولاد سخت هستند و برای سنگهای گرانیتی کاربرد دارند.
چکش سنگنوردی
چکش سنگنوردی، شبیه به چکش‌های معمولی است اما با وزن سبکتر ولی آلیاژ محکم‌تر. این چکش‌ها سطح صاف برای کوبیدن ابزار کوبشی دارند و نوک آنها تیز است، تا به کمک آن بتوانید شکاف‌ها را تمیز کنید یا ابزار خودتان را بیرون بکشید.
علاوه بر این ابزارها بعضی از آنها غیرکوبشی هستند. به عنوان مثال شفت، ترای کم، هگزان، فرند و بال نات دیگر ابزاری هستند که در لایه‌های تخصصی سنگنوردی به کار می‌روند.
حرف آخر!
هر ابزار سنگنورد کارکرد خاص خودش را دارد که با آن آشنا شدید، اما یادتان باشد مراقبت و دقت در استفاده از ابزار، ضامن امنیت و سلامتی شما است. حتما به طول عمر ابزار خود دقت کنید، و در صورت ممکن هر 3 ماه یکبار به یک متخصص نشان دهید تا از میزان سلامت آن مطمئن شوید. سعی کنید دقت کافی در زمان استفاده نیز داشته باشید. مثلا از فشار دادن ابزار بر لبه‌ها و سطوح تیز خود داری کنید. اگر طناب خیس و گل آلود شد، حتما از تمیز شدن و خشک شدنش اطمینان حاصل کنید. در نهایت امیدواریم تجربه‌های هیجان انگیز و ایمنی را به توسط ابزار بتوانید داشته باشید.
در دنیای ما ماجراجویی کنید:
پست های مرتبط
18 اردیبهشت 1403
کفش ترکینگ چیست؟
کفش ترکینگ چیست؟ اگر تازه به دنیای کوهنوردی وارد شدید، ضمن خوشامدگویی به شما می‌خواهیم…
11 اردیبهشت 1403
دانستنی های مهم کوهنوردی در بهار
دانستنی های مهم کوهنوردی در بهار هر ساله با اتمام فصل پر فرازو نشیب زمستان…
8 اردیبهشت 1403
دوره کارآموزی برف و یخ زیر نظر فدراسیون کوهنوردی
دوره کارآموزی برف و یخ زیر نظر فدراسیون کوهنوردی کارآموزی برف و یخ، یکی از…
2 اردیبهشت 1403
ترکمن صحرا، جلگه‌ای با قدمت بیش از 7000 سال
ترکمن صحرا، جلگه‌ای با قدمت بیش از 7000 سال ترکمن صحرا برخلاف اسمش، اصلاً صحرا…
