دشت لار از مناطق بکر بین دو استان تهران و مازندران است. جایی که در فصل بهار شقایقهای وحشی با رنگ قرمز جذابشان، سفیدی قله دماوند را بیش از پیش نمایان میکنند. بکری و زیبایی بیحد این دشت، باعث شد تا به عنوان پارک ملی ثبت گردد و به عنوان منطقه حفاظت شده زیست محیطی شناخته شود. در زمان سفر به دشت لار، امکان بازدید از سد لار، آبشار و رودها، ارتفاعات و کوههای مختلفی را دارید. اگر نمیخواهید بدون اطلاعات کافی به سمت دشت لار راهی شوید؛ در ادامهی این بلاگ، همراه سیاه کمان باشید.
دشت لار کجاست؟
از نظر تقسیمات کشوری بخش شمالی و شمال شرق دشت لار، در منطقه لاریجان آمل در استان مازندران قرار دارد و از جهت جنوب و جنوب غربی؛ در لواسانات شهرستان شمیران در استان تهران است. یعنی دشت زیبای لار در دامنه کوه دماوند، بین مرز دو استان مازندران و تهران واقع شده است.
اگر بخواهیم هر چهار جهت دشت را مورد بررسی قرار دهیم باید بگوییم؛ دشت لار از شمال به کوههای شهرستان نور، از شرق و شمال شرقی به کوه دماوند، از جنوب شرقی به ایرا و پلور، از جنوب به افجه، امامه و لواسان بزرگ، از جهت غرب نیز به خاتون بارگاه و گرمابدر میرسد.
مسیرهای دسترسی دشت لار
وقتی دشت لار بین مرز دو استان واقع شده است؛ قطعاً مسیرهای دسترسی متفاوتی نیز دارد. برای رسیدن به مقصد 3 مسیر ماشینرو وجود دارد که بازدیدکنندگان با توجه به مکان فعلی خودشان، نزدیکترین و سر راستترین راه را میتوانند انتخاب کنند.
از طریق منطقه لواسان بزرگ (گردنه ایرا) میباشد. این مسیر از روستای ایرا تا پاسگاه محیط بانی قوشخانه (ورودی جنوبی پارک ملی لار) امتداد مییابد. روستای ایرا، به وسیله راه آسفالت، از یک سو با شهر رودهن و از یک سو با جاجرود از مسیر سد لتیان و از دو مسیر دیگر به شهر لواسان مرتبط است.
این مسیر از جاده آبعلی، در داخل شهر پلور شروع میشود و از سه راهی پلور تا پست ورودی پاسگاه محیطبانی دلیچای ادامه مییابد که در ورودی شرقی پارک ملی لار قرار دارد. این مسیر تا ورودی پارک ملی جاده آسفالت دارد و بهراحتی میتوانید در آن پیش بروید.
از طریق روستای گرمابدر (در شهرستان شمیران بخش رودبار قصران) میتوانید به غرب پارک ملی لار دسترسی پیدا کنید. این مسیر صعبالعبور بوده و پیش از آنکه گردشگران به این منطقه دسترسی پیدا کنند، مورد استفاده دامداران بوده است.
آب و هوای معتدل دشت لار در طول تاریخ مورد توجه شاهان و حاکمان متفاوتی بوده است و در فصل گرم سال بسیاری این منطقه را به عنوان ییلاق انتخاب میکردند و تفرجگاه خود را در دشت لار قرار میدادند. البته در گذشته به اسم دشت لار قصران شناخته میشد؛ زیرا در منطقه قصران از توابع شهر ری به حساب میآمد.
قدمت دشت لار به روایت کتب قدیمی
رئیس تشریفات سلطنتی اسپانیا که به دربار تیمور لنگ میرفت، در سفرنامهٔ خویش از میزبان و اردوگاه وی در لار بدین صورت یاد کردهاست: (… نام این امیر میزبان ما سلیمان میرزا بود که یکی از مقربترین درگاه تیمور بود و قدرتی عظیم داشت. محل اردوگاه وی در مرغزاری درهای در میان کوههای بلند و لخت قرار داشت. این محل که در آن فصل یعنی تابستان بسیار زیبا و شادی بخش بود، کوه لار نامیده میشود. اردوگاه امیر مرکب بود از سه چهار چادر. وی یکی از دامادهای تیمور بود…).
پارک ملی لار
دشت لار با مساحت 73 هکتار و 500 متر مربع، در سال 1354 به عنوان پارک ملی ثبت شد. در پی این اقدام در سالهای پیشرو همچنان برای حفظ این زیستگاه طبیعی تلاش انجام گرفت تا بالاخره در سال 1363 به عنوان منطقه حفاظت شده و شکار ممنوع اعلام گردید. در پس این اقدام امیدواری برای سالم ماندن زیست بوم گیاهی و جانوری بیشتر از قبل شد.
پوشش گیاهی دشت به قدر غنی و متنوع است که از بین رفتنش قطعاً یک فقدان بزرگ زیست محیطی محسوب میشود. گیاهان دارویی که در این دشت به صورت وحشی میرویند، عبارتند از؛ آویشن، شنگ، سیرک، پیازک، قارچ وحشی، کاسنی، گلپر، گون، چای کوهی، خرگوشک، باریجه، بارهنگ، والک و شیرین بیان.
پوشش جانوری این منطقه به دلیل نزدیکی با البرز مرکزی بسیار شبیه به هم است؛ یعنی اکثر گیاهان و جانواران موجود در ناحیه البرز اینجا نیز حضور دارند. مانند؛ بزمجه، خرس قهوهای، مارمولک، آهو، روباه، گرگ،گراز، کل و بز کوهی، پلنگ، قوچ و میش، موش صحرایی، قورباغه و لاک پشت، عقاب، کبک، شهباز، کبک دری و خفاش.
البته افعی دماوندی و البرزی مختص این منطقه هستند و بومی به حساب میآیند؛ اما معروفترین جانور دشت لار که متأسفانه این روزها خطر انقراض گریبانگیرش شده است، ماهی قزلآلا خال قرمز است که در گذشته به وفور در رودخانه و دریاچه لار یافت میشد. در زمان حال هم، همچنان رود لار میزبان ماهی خال قرمز است اما بر اثر صید بیرویه دیگر رو به نابودی قرار گرفتند.
دیدنیهای دشت لار
دشت شقایق
اولین و جذابترین ویژگی لار، دشت شقایقهای وحشی است که به قول شازده کوچولو: از بس عجله دارن برای روییدن، همیشه لباسشون چروکه! دیدن سرسبزی دشت که با خالهای قرمز از شقایق پوشیده شده است، بهترین نوازش چشم میتواند باشد.
ارتفاعات و کوههای اطراف
دشت لار در دامنه کوههایی همچون: کوه دماوند، کوه دیو آسیاب، کوه یخ کمر، کوه گل زرد، کوه پهنک، کوه زرشکی، کوه کمردشت، کوه نمک کوسر کوه سیاه چال، کوه آرو برارو، کوه اسب کلک، کوه کافر راه، کوه کبود است که هرکدام قابلیت کوهپیمایی و صعود دارند.
آبشار سفید آب
در نزدیکی دشت و سد لار آبشار پر آب و خروشانی قرار دارد که به آبشار قو نیز معروف است. لذت تماشای آن همه طراوت با شنیدن صدای آب قطعاً تجربه فراموش نشدنی برایتان میشود.
سد لار
در حدود 57 کیلومتری تهران، شما میتوانید به سد لار برسید. این سد در سال 1361 تأسیس شد تا بخشی از آب شرب تهران را تآمین کند و بخشی به سمت پلور برای کشاورزان جاری شود. جالب است بدانید از آب سد برای تولید انرژی نیز استفاده میشود. علاوه بر کاربردهای تجاری، منطقهی بسیار زیبایی است که گشت و گذار در اطراف آن مفرح و دلنشین است.
با کسب مجوز از سازمان مربوطه شما میتوانید به ماهیگیری و قایقرانی بپردازید. حتی تصور ماهیگیری در دشتی به زیبایی لار با نمای برفی قله دماوند، آرامش را به وجود انسان هدیه میدهد.
از آنجایی که در دامنه کوه قرار دارد، اگر اهل کوهنوردی هستید بهترین فرصت است تا در زمان اقامت در دشت، به کوههای اطراف سری بزنید و با کوهپیمایی خود را مشغول کنید.
برای عکاسان طبیعت، دشت لار رسماً یک بهشت محسوب میشود! پر از سوژههای جانوری و گیاهی است. حتی اگر عکاس نباشید، زیبایی کمنظیر پارک ملی لار شما را وادار به ثبت لحظات و تصاویر حیرت انگیز میکند.
اگر به خودتان قول میدهید که مراقب بافت گیاهی باشید؛ میتوانید دوچرخه سواری در دشت را نیز تجربه کنید. هوای سالم تنفس کنید و همگام با دیدن گلهای وحشی، ورزش و دوچرخه سواری کنید و کیفش را ببرید.
طبیعتگردی در دشت به طور خودکار برای هر گردشگری اتفاق میافتد. مگر میشود گلهای شقایق، زنبق وحشی بنفش و ارغوانی را دید و یکجا ساکن ماند؟! حتماً پیادهروی در اطراف این گلها را در برنامه خود قرار دهید. همیشه یادتان باشد در کنار گل باشید نه در بین آنها! سعی کنیم به حفظ بوتههای باقی مانده بیشتر بپردازیم.
اقامت در دشت لار چگونه است؟
حتما آگاهید در منطقه حفاظت شده، هیچ مکان مسکونی و تفریحی اجازه فعالیت و ساخت ندارد. بنابراین برای اقامت تنها گزینه که بهترین نیز محسوب میشود، کمپ کردن و برپایی چادر است. البته قبل از هرچیزی مطمئن شوید با تجهیزات کافی و لازم اقدام به این کار میکنید.
گزینهی دیگری که وجود دارد هماهنگی با ایل عشایری است که در بهار و تابستان به آنجا کوچ میکنند. با اجازه آنها میتوانید شب را در کنار آنان نیز سپری کنید.
با چه تجهیزاتی راهی دشت لار شویم؟
اگر قصد شب مانی و کمپ در طبیعت را دارید، کیسه خواب، زیرانداز، چادر، چراغ اضطراری، لباس گرم و مناسب را حتماً به همراه داشته باشید. از مواد غذایی فاسد نشدنی و آب به میزان کافی غافل نشوید. هیچ کس دلش نمیخواهد با شکم گرسنه غرق در مناظر زیبا بشود! برای طبیعتگردی روزانه؛ عینک آفتابی، کلاه، کرم ضد آفتاب، کفش مناسب جز ضروریترین آیتمها به حساب میآیند. راستی جعبه کمکهای اولیه یادتان نرود!
تهدیدات زیست محیطی دشت لار
متأسفانه روند گردشگری در ایران به نحوی است که به محض شناخته شدن مناطق توریستی، هجوم بازدید کنندگان به قدری ازدیاد پیدا میکند که قطعاً در پس سفر خسارات جبران ناپذیری برجا میماند.
بر جای نگذاشتن زباله در طبیعت بکر فقط و فقط برعهده مسافر است و مسئولیت اجتماعی به حساب میآید. متأسفانه دشت لار مانند صدها منطقه دیگر، در معرض خطرات بسیاری است. گلهای شقایق وحشی که امضای اصلی دشت محسوب میشوند، به دلیل هجوم گردشگر هر سال از تعدادشان کاسته میشود و زباله به جای گل برجا میماند.
از طرفی چرای بیش از حد دام باعث از بین رفتن پوشش گیاهی شده است که در مواقع سیلاب شستوشوی خاک را به همراه دارد. فرسایش خاک و روان شدن آن در رودخانه و دریاچه منجر به گل آلود شدن آب میشود و در نهایت به زیستگاه ماهیهای قزلآلا لطمه وارد میشود، زیرا قزلآلا از معدود ماهیهایی است که فقط در آب زلال و شیرین قابلیت زندگی و تخمگذاری دارد. از جهت دیگر صید بیش از حد نیز انجام میگیرد که به شدت گونهی ماهیها را در خطر انقراض قرار داده است.
گردشگری مسئولانه وظیفه هر شخص است. داشتن آگاهی و بینش مناسب سفر، شرط اساسی و پایه برای گردشگر شدن است.
چه زمانی به دشت لار سفر کنیم؟
بهترین زمان بازدید از اوایل بهار تا اواخر تابستان است. اردیبهشت این منطقه به بهشت بدل میشود. دشت مملو از گلهای رنگارنگ میگردد. گیاهان دارویی در فصل بهار کم کم میرویند و از جهتی در روزهای گرم به دلیل کوهپایه بودن، آب و هوای متعادلی برای بازدیدکنندگان دارد.
برای هر سفر به طبیعت علاوه بر تجهیزات و عزم راسخ برای پیمودن مسیر، نیازمند به شعور و درک مسئولیت پذیری داریم تا در قبال این منبع طبیعی احساس دین داشته باشیم و در تمام لحظات مراقب نوع رفتارمان در طبیعت باشیم. گردشگری مسئولیتپذیر موضوع داغی است که این روزها بیشتر از قبل به آن پرداخته میشود. امیدواریم به زودی شاهد حفاظت از محیط زیست توسط همهی افراد باشیم.
دشت لار به دلیل برخورداری از آبوهوایی خنک و دلکش، مناظر دیدنی فوقالعاده با گلهای زرد و شقایقهای قرمز و داشتن چشمهسارهای بسیار همواره در طول تاریخ مورد توجه گردشگران بوده است و جزو اقامتگاههای ییلاقی حاکمان و شاهان محسوب میگردید.
باید بدانید که این دشت دارای مساحتی حدود ۷۳ هکتار و ۵۰۰ مترمربع است. در سال ۱۳۵۴ این دشت تماشایی و دلپذیر با نام پارک ملی و به عنوان یکی از مناطق حفاظت شده سازمان محیط زیست به ثبت رسید.
این دره در۷۰ کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده و از قسمت شمال به کوه های نور، از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر، از قسمت جنوب به لواسانات و از قسمت شرق به کوه دماوند و پلور محدود می شود.
دشت لار سراسر زیبایی و شگفتی است. مخصوصاً که دورنمای قلۀ دماوند بر آن سایه انداخته است. به نظر میرسد همین یک تصویر برای بیان زیبایی و شکوه این منطقۀ ناب کفایت میکند. اما علاوه بر تمام جاذبههایی که گفته شد لازم است به دو شگفتی حیرتبرانگیز و چشمنواز دیگر به نامهای آبشار آب سفید و سد لار، نیز اشاره کرد.
یکی از دلایل شهرت دشت لار شقایقهای سرخ رنگ این دشت است، که چشمان هر رهگذری را ساعتها به خود خیره نگاه میدارد. در کنار شقایقها نیز پوشش گیاهی متنوع و رنگارنگی سراسر دشت را پوشانده است. علاوه بر آن رودخانهای نیز ازگوشه و کنار آن گذر میکند.
دشت لار پر است از گونههای جانوری. مهمترین این جانوارن شاید ماهی قزل آلای خال قرمز باشد که هم در رودخانه و هم در سد لار یافت میشود. قزل آلای خال قرمز لار یکی از نادرترین آبزیان به شمار میرود.
دیگر جانوران منطقه حفاظت شده لار شامل افعی البرزی، افعی دماوندی، بزمجه، مارمولک، روباه، گرگ، خرس قهوهای، پلنگ، گراز، قوچ و میش، آهو، موش صحرایی، قورباغه، لاکپشت، واشه، شهباز، عقاب، کبک، کبک دری، خفاش است.
کوه های اطراف دشت لار از جاهای دیدن دیگر دشت لار محسوب می شوند که در میان کوهنوردان از محبوبیت زیادی برخوردار هستند. کوه های دشت لار شامل دیوآسیاب، یخ کمر، زرشکی،گل زرد، نمک کوسر، کمردشت، پهنک، آرو برارو، کافر راه، اسب کلک و کبود کوه می شوند اما کوه های بخش جنوبی دشت لار شامل کوه های آتشکده، مهرچال، ریزان، ماز، سیاه چال و کوه های بخش شمال شرقی آن شامل کوه های خنسک و شادکوه می شوند.
از آن جایی که در این دشت هیچ گونه اقامتگاهی وجود ندارد فقط برای گذراندن چند ساعتی مورد استقبال طبیعت دوستان قرار می گیرد اما اگر قصد گذراندن شبی را در دشت داشته باشید باید در ابتدا با محیط بانی دشت هماهنگی کنید زیرا بعضی از قسمت های دشت در زمره منطقه های شکارممنوع قرار دارند و ورود هر فردی بدون هماهنگی به این مناطق مشکل ساز می شود.
برای کمپینگ نیز باید تجهیزاتی نظیر چادر، کیسه خواب، زیرانداز، لوازم آشپزی در طبیعت و پوشاک و کفش مناسب داشته باشید تا هم امنیت خودتان را افزایش دهید و هم به محیط زیست آسیب وارد نکنید.
برای تهیهی تجهیزات مورد نیازتان میتوانید از فروشگاه حضوری و آنلاین سیاه کمان دیدن کنید.
علم کوه، فنی ترین قله ایران علم کوه قلهای در منطقه تخت سلیمان است که…
Denounce with righteous indignation and dislike men who are beguiled
and demoralized by the charms pleasure moment so blinded desire that
they cannot foresee the pain and trouble.